Монгол Улсаас суугаа НҮБ-ын Онц бөгөөд Бүрэн эрхт Элчин сайд, эрхэмсэг ноёнтон Данзанноровын Болдбаатар танаа
Женев хот.
2008 оны наймдугаар сарын 19
Эрхэмсэг танаа,
Энэхүү захидлаар бид Ерөнхий Ассамблейн 60/252 дугаар тогтоол, Хүний эрхийн зөвлөлийн 7/36, 8/8 дугаар шийдвэрүүдээс тохоогдсон үг хэлэх, үзэл бодлоо чөлөөтэй илэрхийлэх эрхийг хамгаалан бэхжүүлэх асуудал хариуцсан тусгай төлөөлөгч, эрүүдэн шүүх болон бусад хүнлэг бус шийтгэлийн эсрэг ажиллах тусгай төлөөлөгчийн хувиар тус тус танд хандаж байгаадаа баяртай байна.
Үүнтэй холбогдуулан бид танай Засгийн газрын анхааралд өөрсдийн хүлээн авсан 2008 оны долдугаар сарын 1-ний өдөр Засгийн газраас хэрэгжүүлсэн онц байдалтай холбогдуулан таван хүний амь нас хөнөөгдсөн тухай мэдээллийг хүргэхийг хүсч байна.
Бидний авсан мэдээллээр: 2008 оны долдугаар сарын 1-нд 700 орчим хүн баривчлагдаж, Улаанбаатарт болсон сонгуулийн дараахь жагсаал цуглааны үеэр олон хүн гэмтэж бэртсэн байна. Сонгууль будлиантай болсон гэх шалтгаанааас үүдэн нийслэлд үүсээд байсан эмх замбараагүй байдлыг намжаах зорилгоор Засгийн газраас дөрөв хоног онц байдал зарласан байна.
Цагдаагийнхан цугларсан хүмүүсийг тараахын тулд нулимс асгаруулагч хий, резин сум, усаар шүрших аргуудыг хэрэглэжээ. Зарим мэдээлэлд дурдсанаар үүнээс үүдэн хэд хэдэн хүн нүдний гэмтэл авч, зарим нь хараагүй болсон байна. Онц байдал зарласны дараа ямар арга хэмжээ авах гэж байгаа тухайгаа нийт хүмүүст болон ялангуяа тухайн үед гудамжинд байсан хүмүүст хангалттай мэдээлэл өгөөгүй байна.
Долдугаар сарын 2-ны эхний цагуудад таван хүнийг Улаанбаатар хотын төв гудамжинд, гол жагсаал цуглаан болсон газраас холгүй буудан хороожээ. Мэдээллүүдэд дурдсанаар тэд буудуулахаасаа өмнө зодуулж хүндээр гэмтсэн байсан байна. Энэ хэрэгтэй холбогдуулан албан ёсны цагдаагийн мөрдөн байцаах ажиллагаа эхлээд байгаа юм байна. Гэвч эцсийн үр дүнг олон нийтэд мэдээлээгүй байгаа ажээ.
Онц байдлын үеэр Монголын үндэсний олон нийтийн радио телевизээс бусад бүх радио, телевизийг хаажээ.
Дээр дурдагдсан эдгээр үйл явдлууд нь Монголд хүн үзэл бодлоо чөлөөтэй илэрхийлэх эрхэнд шууд халдах гэсэн оролдлогын жишээ болж байна хэмээн бид санаа зовж байна.
Хэдийгээр бид дээрх мэдээллийн үнэн зөв байдалд хэт итгэх буюу эсвэл үл итгэх гээгүй боловч бид Хүний эрхийн түгээмэл тунхаглалын 19 дүгээр зүйл, Иргэний болон улс төрийн эрхийн олон улсын фактын 19 дүгээр зүйлд тус тус тусгагдсан "Хүн бүр үзэл бодлоо чөлөөтэй илэрхийлэх эрхтэй, энэхүү эрхэнд бүх төрлийн мэдээллийг эх сурвалж хамаарахгүйгээр амаар болон бичгээр, урлагийн төрлөөр болон хэвлэл мэдээллийн хүссэн хэрэгслээр дамжуулан эрж хайх, хүлээн авах, хуваалцах эрхтэй" хэмээн заасныг удирдлага болгон эрхэмсэг таны Засгийн газраас дээрх хүмүүсийн мэдээлэл авах, үг хэлэх, үзэл бодлоо чөлөөтэй илэрхийлэх эрхийг баталгаатай хангаж өгөхийн төлөө шаардлагатай бүх арга хэмжээг авч өгнө үү гэж хүсье.
Мөн эрхэмсэг танай Засгийн газар иргэний болон улс төрийн эрхийн олон улсын пактын 21 дүгээр зүйлд "Тайван жагсаал цуглаан хийх эрхийг баталгаатай хангах ёстой. Энэхүү эрхийг эдлэхэд хуулиар тогтоосноос өөр болон ардчилсан улс оронд аюулгүй байдлаа хамгаалах, олон нийтийн тайван байдлыг хангах, эмх замбараа бий болгох, нийтийн эрүүл мэндийг хамгаалах, бусдын эрх, эрх чөлөөг хамгаалах шалтгаанаас өөр хязгаарлалт байж болохгүй" гэж заасан тайван жагсаал цуглаан хийх эрхийг хангахын төлөө бүхий л шаардлагатай арга хэмжээг авч өгөхийг хүсч байна.
Түүнчлэн танай засгийн газраас дээр нэр нь дурдагдсан хүмүүст тохиолдсон хэргийн талаар тодруулга авахыг хүсч байна. Засгийн газар бүр өөрийн орны бүх хүмүүсийн бие болон оюуны хувьд бүрэн бүтэн байх эрхийг хамгаалах үүрэгтэй гэдгийг цохон тэмдэглэж байна. Энэхүү эрх нь Хүний эрхийн түгээмэл тунхаглал, Иргэний болон улс төрийн эрхийн олон улсын факт, Эрүүдэн шүүх болон бусад хэлбэрийн хүнлэг бус шийтгэлийн эсрэг олон улсын конвенцид тусгалаа олсон билээ.
Бид бас танай Засгийн газрын анхаарлыг Хүний эрхийн зөвлөлийн 8/8 дугаар шийдвэрт хандуулахыг хүсч байна. Уг шийдвэрийн дагуу "бүх төрлийн залхаан цээрлүүлэлт, эрүүдэн шүүлт болон бусад хэлбэрээр хүнийг доромжлох, хүнлэг бусаар харьцахыг буруушаах бөгөөд ийм байдлаар шийтгэхийг хориглох ёстой ба, ийм байдлаар хэрэг шийтгэхийг хэзээ ч зөвтгөж болохгүй гэдгийг бүх Засгийн газруудад уриалсугай" гэсэн байгаа.
Бид танай Засгийн газрыг дээр дурдсан хүмүүсийн эрх, эрх чөлөөг хүндэтгэж баталгаажуулан, тэдний эрхийг зөрчсөн бүх хүмүүсийг ил тод болгоход шаардлагатай бүх арга хэмжээ авахыг уриалж байна.
Үүнээс гадна, Хүний эрхийн зөвлөлөөс бидэнд хүлээлгэсэн мандатын эрхийн дагуу бидний анхааралд толилуулсан хэргийн талаарх бүх мэдээллийг нарийвчлан тодруулах үүрэгтэй билээ. Бид энэхүү хэргийн талаар Хүний эрхийн зөвлөлд тайлан хүргүүлэх ёстой тул, дараахь асуудлыг тодруулахад хамтран ажиллана уу гэж танаас хүсч байна. Үүнд:
1.Дээр дурдсан мэдээлэлд дурдсан баримтууд үнэн үү?
2.Дээр дурдсан хохирогчид болон тэдний аль нэгнийг төлөөлсөн хүмүүсээс гомдол гарсан уу?
3.Энэ хэрэгтэй холбогдуулан ямар нэг хуулийн мөрдөн шалгалт, эсвэл эрүүгийн хэрэг, эмнэлгийн үзлэг, болон бусад шалгалтуудыг явуулсан бол тэдгээрийн тухай нарийвчилсан мэдээлэл, хэрэв үр дүн гарсан бол тухайн мэдээллийг бидэнд ирүүлнэ үү.
4.Энэ хэрэгтэй холбогдуулан төрийн албан хаагчдын авсан арга хэмжээ Иргэний болон Улс төрийн эрхийн олон улсын пактад дурдсан үзэл бодлоо чөлөөтэй илэрхийлэх эрх, тайван жагсаал цуглаан хийх эрхтэй холбоотой олон улсын хэм хэмжээ, стандарттай хэрхэн нийцсэн талаарх нарийвчилсан мэдээллийг ирүүлнэ үү.
Хариуг 60 хоногийн дотор ирүүлэхийг хүсье. Таны Засгийн газраас энэхүү асуултад ирүүлсэн хариултыг үнэн зөвөөр тусган тайлангаа бэлтгэж Хүний эрхийн зөвлөлд оруулна гэдгээ мэдэгдье.
Таныг хүндэтгэн ёсолсон,
Франк Ла Руй-Үг хэлэх, үзэл бодлоо чөлөөтэй илэрхийлэх эрхийг хамгаалан бэхжүүлэх асуудал хариуцсан тусгай төлөөлөгч.
Манфред Новак-Эрүүдэн шүүх болон бусад хүнлэг бус шийтгэлийн эсрэг ажиллах тусгай төлөөлөгч.